KESAN EKONOMI DARIPADA PENANAMAN GETAH DAN PERLOMBONGAN BIJIH TIMAH DI TANAH MELAYU
KESAN EKONOMI
i.
KESAN POSITIF
1. Perkembangan Ekonomi
Menjelang akhir abad ke 19 ciri-ciri ekonomi moden Tanah Melayu telah muncul.
Teras ekonomi Tanah Melayu adalah berlandaskan perkembangan perusahaan bijih
timah dan getah. Kedua-dua bahan ini merangkumi 47 % daripada keseluruhan
pendapatan Negara.
Menjelang akhir abad ke 19 ciri-ciri ekonomi moden Tanah Melayu telah muncul.
Teras ekonomi Tanah Melayu adalah berlandaskan perkembangan perusahaan bijih
timah dan getah. Kedua-dua bahan ini merangkumi 47 % daripada keseluruhan
pendapatan Negara.
2.
Mengetin Makanan
Perlombongan bijih timah telah
menyumbang kepada pendapatan negara. Hasil
pendapatan tersebut telah digunakan untuk menyediakan pelbagai kemudahan
sosial seperti kemudahan perhubungan, kesihatan dan pelajaran. Oleh itu, taraf
hidup rakyat bertambah baik.
pendapatan tersebut telah digunakan untuk menyediakan pelbagai kemudahan
sosial seperti kemudahan perhubungan, kesihatan dan pelajaran. Oleh itu, taraf
hidup rakyat bertambah baik.
Penglibatan pihak British secara
besar-besaran hanya berlaku pada awal abad
ke-20. Pemodal Eropah telah mendapat sokongan daripada kerajaan British untuk
melibatkan diri dalam aktiviti perlombongan bijih timah selain mempunyai modal
yang besar. Pemodal Eropah mula menguasai perlombongan bijih timah akibat
kaedah perlombongan bijih timah yang memerlukan modal yang besar. Menjelang
tahun 1937, pemodal Eropah telah menguasai lebih daripada 70% pengeluaran
bijih timah di Tanah Melayu.
ke-20. Pemodal Eropah telah mendapat sokongan daripada kerajaan British untuk
melibatkan diri dalam aktiviti perlombongan bijih timah selain mempunyai modal
yang besar. Pemodal Eropah mula menguasai perlombongan bijih timah akibat
kaedah perlombongan bijih timah yang memerlukan modal yang besar. Menjelang
tahun 1937, pemodal Eropah telah menguasai lebih daripada 70% pengeluaran
bijih timah di Tanah Melayu.
Selain itu, pengenalan ekonomi kapitalis telah menyebabkan Tanah Melayu
mengeksport barangan keluaran tempatan ke luar negeri. Oleh kerana Tanah
Melayu mempunyai bahan mentah telah memberikan ruang besar untuk
menjalankan aktiviti pengeksportan. Bijih timah menjadi eksport utama bagi Tanah
Melayu. Secara tidak langsung, bijih timah telah menjadi sumber pendapatan
utama di Tanah Melayu.
Bukan itu sahaja, kebangkitan industri bijih timah dijana oleh kebangkitan dalam
industri mengetin makanan. Sebelum penggunaan tin, proses yang dipelopori
oleh Nicolas Appert (1749-1841) boleh mengawet makanan untuk jangka masa
yang lama menggunakan botol kaca, tetapi kaca itu mudah pecah dan tidak boleh
digunakan sekiranya dibawa semasa perjalanan yang lasak seperti ekspedisi
tentera.Dalam tahun 1810, Peter Durand menemui cara mengawet makanan
menggunakan bekas diperbuat daripada besi yang disalut dengan timah.
Malangnya, kimpalan plumbum yang digunakan untuk memeteri tin boleh
mengakibatkan keracunan plumbum sekiranya plumbum dilarutresapkan ke dalam
makanan tersebut. Kematian 128 orang dalam pengembaraan diketuai John
Franklin ke kawasan Artik dalam tahun 1845 disebabkan oleh keracunan plumbum
dan mengakibatkan anggota ekspedisi menjadi gila. Kelemahan ini diatasi dengan
menggunakan bahan pateri yang tidak menggunakan plumbum.
John Hall bersama Peter Durand menyempurnakan proses ini dan berjaya
mendapatkan kontrak besar membekalkan makanan ditinkan kepada tentera
British dan Tentera Laut DiRaja British. Kejayaan ini meledakkan permintaan untuk
timah. Proses mengetin makanan membolehkan makanan disimpan dengan lebih
lama, sehingga bertahun-tahun lamanya, tanpa kemudaratan dalam rasa makanan
yang ditinkan. Proses mengetin makanan membolehkan pasukan tentera dibekalkan
makanan untuk ekspedisi yang lebih lama dan jauh.Dalam tahun 1812, Thomas
Kensett mengasaskan pusat mengetin tiram, daging, buah-buahan dan sayuran
di New York. Dia mempatenkan teknik baru yang lebih pantas dan efisien di mana
proses mengetin boleh disiapkan dalam masa 6 jam sahaja.
Penduduk Britain di zaman Ratu
Victoria kini lebih mewah disebabkan faedah yang
diperolehi dengan Revolusi Perindustrian dan juga penghantaran balik kekayaan
yang diperolehi oleh penjajah British ke atas tanah jajahannya
di Asia, Afrika dan Amerika. Rakyat biasa menuntut untuk mendapatkan bekalan
makanan yang murah, dengan berkepelbagaian dan berkualiti tinggi, yang
sebelumnya hanya dinikmati oleh pihak aristokrat dan lapisan atasan, dan boleh
disimpan untuk jangka masa yang lama. Mereka kini tidak perlu ke pasar setiap hari
untuk mendapatkan bahan segar.Permintaan ini menjana kebangkitan syarikat
seperti Nestlé, Heinz dan lain-lain dan membolehkan pembekalan barangan
berkualiti dan murah kepada kedai-kedai runcit untuk dinikmati oleh rakyat biasa dari
semua lapisan masyarakat. Ledakan ini menyebabkan lonjakan permintaan
untuk timah yang digunakan untuk proses mengetin makanan dan lain-lain bahan.
diperolehi dengan Revolusi Perindustrian dan juga penghantaran balik kekayaan
yang diperolehi oleh penjajah British ke atas tanah jajahannya
di Asia, Afrika dan Amerika. Rakyat biasa menuntut untuk mendapatkan bekalan
makanan yang murah, dengan berkepelbagaian dan berkualiti tinggi, yang
sebelumnya hanya dinikmati oleh pihak aristokrat dan lapisan atasan, dan boleh
disimpan untuk jangka masa yang lama. Mereka kini tidak perlu ke pasar setiap hari
untuk mendapatkan bahan segar.Permintaan ini menjana kebangkitan syarikat
seperti Nestlé, Heinz dan lain-lain dan membolehkan pembekalan barangan
berkualiti dan murah kepada kedai-kedai runcit untuk dinikmati oleh rakyat biasa dari
semua lapisan masyarakat. Ledakan ini menyebabkan lonjakan permintaan
untuk timah yang digunakan untuk proses mengetin makanan dan lain-lain bahan.
3.
Perkembangan
Jalan Raya
Sebelum
jalan raya dibina, penduduk di Tanah Melayu menggunakan denai sebagai
sistem penghubungan darat. Jalan raya yang dibina Tanah Melayu pada peringkat
awal bertujuan untuk menghubungkan kawasan perlombongan bijih timah dan
pertanian dengan stesen kereta api. Kereta api pula akan mengangkut hasil bumi
tersebut ke pelabuhan untuk dieksport.
sistem penghubungan darat. Jalan raya yang dibina Tanah Melayu pada peringkat
awal bertujuan untuk menghubungkan kawasan perlombongan bijih timah dan
pertanian dengan stesen kereta api. Kereta api pula akan mengangkut hasil bumi
tersebut ke pelabuhan untuk dieksport.
Antara jalan raya yang dibina pada peringkat awal ialah jalan raya yang
menghubungkan Kuala Lumpur dengan Ipoh dan Seremban. Apabila penggunaan
kenderaan bermotor meningkat pada awal kurun ke-20, kereta, lori, dan bas mula
digunakan secara meluas. Rangkaian jalan raya mula digunakan secara meluas.
Selain menghubungkan kawasan pengeluaran bahan mentah dengan pelabuhan,
jalan raya juga dibina untuk menghubungkan bandar-bandar besar dengan bandar-
bandar kecil. Menjelang tahun 1939, terdapat satu jaringan jalan raya yang
menghubungkan seluruh Tanah Melayu. Rangkaian kereta api bertujuan untuk
memudahkan pentadbiran British di Tanah Melayu. Oleh itu, rangkaian jalan raya ini
tertumpu di kawasan yang terdapat kepentingan ekonomi British seperti di pantai
barat Semenanjung Tanah Melayu.
4.
Perkembangan
Landasan Kereta Api
Pada ahkir
kurun ke-19, kerajaan British telah memperkenalkan perkhidmatan
kereta api di Tanah Melayu. Landasan kereta api yang pertama menghubungkan
Taiping dan Port Weld (Kuala Sepetang).
kereta api di Tanah Melayu. Landasan kereta api yang pertama menghubungkan
Taiping dan Port Weld (Kuala Sepetang).
- Perkembangan Pembinaan Landasan Kereta Api Fasa
Pertama
(1885-1896)
(1885-1896)
Fasa
pertama pembinaan landasan kereta api memperlihatkan pembinaan untuk
memenuhi keperluan perlombongan bijih timah. Beberapa landasan kereta api
dibina untuk menghubungkan kawasan-kawasan , iaitu dari Taiping ke Port Weld
(Kuala Sepetang), dari Kuala Lumpur ke Port Swettenham (Pelabuhan Klang),dari
Seremban ke Port Dickson, dari Ipoh dan Batu Gajah ke Teluk Intan (Teluk Intan).
memenuhi keperluan perlombongan bijih timah. Beberapa landasan kereta api
dibina untuk menghubungkan kawasan-kawasan , iaitu dari Taiping ke Port Weld
(Kuala Sepetang), dari Kuala Lumpur ke Port Swettenham (Pelabuhan Klang),dari
Seremban ke Port Dickson, dari Ipoh dan Batu Gajah ke Teluk Intan (Teluk Intan).
-
Perkembangan Pembinaan Landasan Kereta
Api Fasa Kedua
(1897-1909)
(1897-1909)
Pembinaan
landasan kereta api pada jangka waktu ini memperlihatkan tujuannya
untuk menghubungkan kawasan utara dengan selatan Negeri-negeri Melayu
Bersekutu. Matlamat ini diberi keutamaan berikutan langkah kerajaan British
menggabungkan negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan, dan Pahang dalam
Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1896.Landasan kereta api juga dibina
hingga ke Seberang Perai di utara dan Johor Bahru di selatan Semenanjung Tanah
Melayu. Landasan kereta api juga dibina berikutan keperluan ekonomi yang
meningkat, akibat daipada kepesatan perusahaan bijih timah dan getah.
Perkhidmatan kereta api juga dibina untuk memudahkan pentadbiran kerajaan
British. Pada tahun 1903, kerajaan British menubuhkan Kereta Api Negeri-negeri
Tanah Melayu Bersekutu.
untuk menghubungkan kawasan utara dengan selatan Negeri-negeri Melayu
Bersekutu. Matlamat ini diberi keutamaan berikutan langkah kerajaan British
menggabungkan negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan, dan Pahang dalam
Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1896.Landasan kereta api juga dibina
hingga ke Seberang Perai di utara dan Johor Bahru di selatan Semenanjung Tanah
Melayu. Landasan kereta api juga dibina berikutan keperluan ekonomi yang
meningkat, akibat daipada kepesatan perusahaan bijih timah dan getah.
Perkhidmatan kereta api juga dibina untuk memudahkan pentadbiran kerajaan
British. Pada tahun 1903, kerajaan British menubuhkan Kereta Api Negeri-negeri
Tanah Melayu Bersekutu.
-
Perkembangan
Pembinaan Landasan Kereta Api Fasa Ketiga
(1910-1931)
(1910-1931)
Selepas British berjaya meluaskan pengaruhnya
ke Negeri-negeri Melayu Utara
(melalui Perjangjian Bangkok 1909) dan juga negeri Johor, landasan kereta api mula
dibina unutk menghubungkan setiap negeri. Dalam jangka masa itu, semua negeri di
Semenanjung Tanah Melayu telah dihubungkan dengan landasan kereta api, kecuali
negeri Terengganu. Perkhidmatan kereta api kini telah menjadi pengangkutan awam
bagi penduduk Tanah Melayu.
Jaringan jalan kereta api di Malaysia.
(melalui Perjangjian Bangkok 1909) dan juga negeri Johor, landasan kereta api mula
dibina unutk menghubungkan setiap negeri. Dalam jangka masa itu, semua negeri di
Semenanjung Tanah Melayu telah dihubungkan dengan landasan kereta api, kecuali
negeri Terengganu. Perkhidmatan kereta api kini telah menjadi pengangkutan awam
bagi penduduk Tanah Melayu.
Jaringan jalan kereta api di Malaysia.
5. Perkembangan Bandar Baru
Pertumbuhan bandar baru telah muncul pada
abad ke-20. Manakala perkembangan
bandar secara pesat telah bermula pada sekitar pertengahan abad ke-19.
Perkembangan bandar berlaku dari jumlah penduduk, keluasan kawasan
petempatan, aktiviti ekonomi dan pentadbiran. Selain itu, kemunculan petempatan
baharu juga terlibat dengan menjadi asas kepada kelahiran bandar baru. Bandar-
bandar baru telah muncul di kawasan perlombongan bijih timah akibat
perkembangan perlombongan bijih timah. Antara bandar-bandar baharu yang
muncul ialah Lukut, Kuala Lumpur, Taiping dan Seremban. Perladangan getah juga
telah menyumbang terhadap perkembangan bandar baharu di Tanah Melayu pada
kurun ke-20. Antara bandar-bandar baharu yang muncul ialah Taiping dan Teluk
Anson.
bandar secara pesat telah bermula pada sekitar pertengahan abad ke-19.
Perkembangan bandar berlaku dari jumlah penduduk, keluasan kawasan
petempatan, aktiviti ekonomi dan pentadbiran. Selain itu, kemunculan petempatan
baharu juga terlibat dengan menjadi asas kepada kelahiran bandar baru. Bandar-
bandar baru telah muncul di kawasan perlombongan bijih timah akibat
perkembangan perlombongan bijih timah. Antara bandar-bandar baharu yang
muncul ialah Lukut, Kuala Lumpur, Taiping dan Seremban. Perladangan getah juga
telah menyumbang terhadap perkembangan bandar baharu di Tanah Melayu pada
kurun ke-20. Antara bandar-bandar baharu yang muncul ialah Taiping dan Teluk
Anson.
6. Perindustrian dan Permodalan
Tanah Melayu merupakan sebuah nagara yang
kaya dengan bahan mentah. Oleh
itu, Tanah Melayu telah menjadi Negara pengeluar utama bahan mentah. Akibatnya
perkembangan perindustrian di Tanah Melayu adalah berkait rapat dengan
pemprosesan bahan mentah untuk tujuan pengeksportan. Antara perindustrian yang
utama ditubuhkan adalah bertujuan pengeksportan ialah perusahaan perlaburan
bijih timah dan perusahaan getah. Pelabur-pelabur Eropah telah mengeluarkan
modal yang tinggi untuk mamajukan sector perlombongan bijih timah dan
perladangan getah. Pada tahun 1881, Syarikat United Engineers KL telah
memulakan kegiatan perindustrian dengan membina kapal kecil dan memperbaiki
kapal. Syarikat tersebut telah membina korek untuk sektor perlombongan dan mesin
untuk pemprosesan gatah. Pada tahun 1887, perindustrian pelaburan bijih timah
telah dibina bagi melebur bijih timah. Antaranya ialah Straits Trading Company yang
ditubuhkan di Teluk Intan dan Butterworth. Di Pulau Pinang juga telah dibina
perindustrian peleburan bijih timah yang menjadi hak milik Eastern Smelting
Company. Di samping itu, pelabur dari Negeri-Negeri Selat khususnya pelabur Cina
juga telah membuat pelaburan dalam sektor perlombongan bijih timah dn
perladangan gatah. Industri berasaskan getah seperti membuat kasut dan barangan
berasaskan getah juga telah diwujudkan. Perkembangan perindustrian tersebut
adalah disebabkan Tanah Melayu merupakan negara yang kaya dengan bahan bijih
timah dan getah.
itu, Tanah Melayu telah menjadi Negara pengeluar utama bahan mentah. Akibatnya
perkembangan perindustrian di Tanah Melayu adalah berkait rapat dengan
pemprosesan bahan mentah untuk tujuan pengeksportan. Antara perindustrian yang
utama ditubuhkan adalah bertujuan pengeksportan ialah perusahaan perlaburan
bijih timah dan perusahaan getah. Pelabur-pelabur Eropah telah mengeluarkan
modal yang tinggi untuk mamajukan sector perlombongan bijih timah dan
perladangan getah. Pada tahun 1881, Syarikat United Engineers KL telah
memulakan kegiatan perindustrian dengan membina kapal kecil dan memperbaiki
kapal. Syarikat tersebut telah membina korek untuk sektor perlombongan dan mesin
untuk pemprosesan gatah. Pada tahun 1887, perindustrian pelaburan bijih timah
telah dibina bagi melebur bijih timah. Antaranya ialah Straits Trading Company yang
ditubuhkan di Teluk Intan dan Butterworth. Di Pulau Pinang juga telah dibina
perindustrian peleburan bijih timah yang menjadi hak milik Eastern Smelting
Company. Di samping itu, pelabur dari Negeri-Negeri Selat khususnya pelabur Cina
juga telah membuat pelaburan dalam sektor perlombongan bijih timah dn
perladangan gatah. Industri berasaskan getah seperti membuat kasut dan barangan
berasaskan getah juga telah diwujudkan. Perkembangan perindustrian tersebut
adalah disebabkan Tanah Melayu merupakan negara yang kaya dengan bahan bijih
timah dan getah.
Seterusnya, terdapat juga perindustrian lain
digerakkan seiring dengan
perkembangan perindustrian bijih timah dan getah. Antaranya ialah perindustrian
pemprosesan kelapa yang mengeluarkan minyak kelapa, perusahaan nanas dan
perindustrian kelapa sawit yang mengeluarkan minyak kelapa sawit. Terdapat juga
perindustrian kapas yang dijalankan oleh golongan petani Melayu. Namun begitu,
perindustrian tersebut tidak memberikan impak yang besar terhadap ekonomi Tanah
Melayu. Penggunaan kapas untuk kegunaan tempatan, pengeluaran dalam skala
kuantiti yang kecil dan penglibatan orang Melayu secara persendirian dan
sampingan telah menyebabkan perindustrian tersebut tidak mendapat sambutan
dalam kalangan para pemodal.
perkembangan perindustrian bijih timah dan getah. Antaranya ialah perindustrian
pemprosesan kelapa yang mengeluarkan minyak kelapa, perusahaan nanas dan
perindustrian kelapa sawit yang mengeluarkan minyak kelapa sawit. Terdapat juga
perindustrian kapas yang dijalankan oleh golongan petani Melayu. Namun begitu,
perindustrian tersebut tidak memberikan impak yang besar terhadap ekonomi Tanah
Melayu. Penggunaan kapas untuk kegunaan tempatan, pengeluaran dalam skala
kuantiti yang kecil dan penglibatan orang Melayu secara persendirian dan
sampingan telah menyebabkan perindustrian tersebut tidak mendapat sambutan
dalam kalangan para pemodal.
7. Keluasan Ladang-ladang Getah
Perkembangan
industri berasakan getah telah menyebabkan keluasan ladang-
ladang getah telah meningkat dari 168,000 ekar dalam tahun 1907 ke 1,230,000
ekar pada tahun 1922. Pada tahun 1919, eksport getah Tanah Melayu telah
mencapai hampir separuh daripada eksport getah dunia. Ini telah menjadikan Tanah
Melayu sebagai salah sebuah negara pengeluar utama getah asli dunia. Ladang-
ladang getah telah banyak ditanam di bahagian barat Tanah Melayu dan
buruh-buruh yang hampir 80 peratus adalah terdiri daripada kaum India. Berikutan
itu, jumlah orang-orang India di Tanah Melayu bertambah daripada 119,000 orang
pada tahun 1901 ke 470,181 orang dalam tahun 1921. Pada tahun 1921, penduduk kaum India di Tanah Melayu adalah 14.2 peratus daripada jumlah penduduk Tanah
Melayu. Menjelang tahun 1921, jumlah penduduk Cina dan India hampir sama
dengan jumlah penduduk Melayu. Masyarakat Cina telah menghadapi masalah
sosial disebabkan bilangan kaum lelaki melebihi kaum wanita. Kebanyakan dari
orang-orang Cina dan India yang berhijrah ke Tanah Melayu untuk bekerja adalah
terdiri daripada kaum lelaki. Mereka telah meninggalkan keluarga dan isteri di asal
negara mereka.
Ladang getah di Tanah Melayu.
ladang getah telah meningkat dari 168,000 ekar dalam tahun 1907 ke 1,230,000
ekar pada tahun 1922. Pada tahun 1919, eksport getah Tanah Melayu telah
mencapai hampir separuh daripada eksport getah dunia. Ini telah menjadikan Tanah
Melayu sebagai salah sebuah negara pengeluar utama getah asli dunia. Ladang-
ladang getah telah banyak ditanam di bahagian barat Tanah Melayu dan
buruh-buruh yang hampir 80 peratus adalah terdiri daripada kaum India. Berikutan
itu, jumlah orang-orang India di Tanah Melayu bertambah daripada 119,000 orang
pada tahun 1901 ke 470,181 orang dalam tahun 1921. Pada tahun 1921, penduduk kaum India di Tanah Melayu adalah 14.2 peratus daripada jumlah penduduk Tanah
Melayu. Menjelang tahun 1921, jumlah penduduk Cina dan India hampir sama
dengan jumlah penduduk Melayu. Masyarakat Cina telah menghadapi masalah
sosial disebabkan bilangan kaum lelaki melebihi kaum wanita. Kebanyakan dari
orang-orang Cina dan India yang berhijrah ke Tanah Melayu untuk bekerja adalah
terdiri daripada kaum lelaki. Mereka telah meninggalkan keluarga dan isteri di asal
negara mereka.
Ladang getah di Tanah Melayu.
8. Kemunculan
Sistem Dwiekonomi
Sektor pertanian tradisional seperti penanaman padi dan penangkapan ikan tidak
diambil berat oleh British.Pertanian tradisional yg diamalkan oleh orang Melayu
terus ketinggalan dan berbentuk sara diri sahaja. Muncul sistem dwiekonomi di
Tanah Melayu yang terdiri daripada kegiatan ekonomi moden yang berlandaskan
eksport di Bandar dan ekonomi tradisional yang berlandaskan pertanian sara diri di
kawasan luar Bandar.
Sektor pertanian tradisional seperti penanaman padi dan penangkapan ikan tidak
diambil berat oleh British.Pertanian tradisional yg diamalkan oleh orang Melayu
terus ketinggalan dan berbentuk sara diri sahaja. Muncul sistem dwiekonomi di
Tanah Melayu yang terdiri daripada kegiatan ekonomi moden yang berlandaskan
eksport di Bandar dan ekonomi tradisional yang berlandaskan pertanian sara diri di
kawasan luar Bandar.
9. Peluang
Pekerjaan
Perkembangan perusahaan bijih timah dan getah telah menyediakan peluang
pekerjaan. Keadaan ini menyebabkan tumpuan kepada aktiviti ekonomi dan
pembinaan infrastruktur di kawasan Bandar atau kawasan yang kaya dengan bijih
timah dan getah.
Perkembangan perusahaan bijih timah dan getah telah menyediakan peluang
pekerjaan. Keadaan ini menyebabkan tumpuan kepada aktiviti ekonomi dan
pembinaan infrastruktur di kawasan Bandar atau kawasan yang kaya dengan bijih
timah dan getah.
ii.
KESAN NEGATIF
Pembangunan ekonomi di Tanah Melayu
tidak menjadi seimbang. Negeri-negeri
pantai barat seperti Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang menjadi kaya
kerana kegiatan perlombongan bijih timah berbanding dengan negeri-negeri di
pantai timur Semenanjung Tanah Melayu. Hal ini demikian kerana di negeri-negeri
tersebut British telah membina Infrastruktur yang lengkap. Pahang yang mempunyai
keadaan geografi, masalah pengangkutan, kekurangan infrastruktur dan galian yang
berharga terus merosot. Terengganu dan Kelantan yang tidak mempunyai potensi
bijih timah dan getah. Ketinggalan dari aspek perkembangan ekonomi.
pantai barat seperti Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang menjadi kaya
kerana kegiatan perlombongan bijih timah berbanding dengan negeri-negeri di
pantai timur Semenanjung Tanah Melayu. Hal ini demikian kerana di negeri-negeri
tersebut British telah membina Infrastruktur yang lengkap. Pahang yang mempunyai
keadaan geografi, masalah pengangkutan, kekurangan infrastruktur dan galian yang
berharga terus merosot. Terengganu dan Kelantan yang tidak mempunyai potensi
bijih timah dan getah. Ketinggalan dari aspek perkembangan ekonomi.
This comment has been removed by the author.
ReplyDeletesangat membantu :)
ReplyDeleteAmat membantu saya dlm menyiapkan kerja khusus :D
ReplyDeletepegi mampos lah bodoh babi
ReplyDeleteTerima kasih sbb semua ni amat membantu saya dlm menyiapkan kerja khusus
ReplyDelete,♡♡
ReplyDeleteTerima kasih, sgt membantu untuk kerja kursus saya
ReplyDeleteTerima kasih,. membantu sangat :)
ReplyDelete